Değişken Kullanımı

Raporlarda değişkenler, büyük çoğunlukla raporunuz içerisinde $F{xxx} ile olan alanların eş zamanlı bir veya birden fazlasının tek bir alanda gösterilmesi, birbirleri ile cebirsel işlemler vb. gibi uygulamalar için kullanılabilirler. 

Not: Daha önce bahsettiğimiz gibi $F{xxx} alanları sistemin size bulunduğunuz nesneye göre sunduğu hazır alanlardır. Fatura numarası, fatura tarihi vb. gibi. 

Eğer bir fatura listesindeki faturaların tutarlarını toplayıp alt kısımda yazdırmak istiyorsak bu durumda değişken kullanmamız gerekecektir. 

Not: Sıfırdan rapor yapmaya başlamadan önce, her zaman hangi nesneden başlayacağınızı belirlemelisiniz. Raporunuzun devamında gidişatınız (Alt raporlar gibi özel durumlar hariç olarak) bu seçilen nesneye bağlı ve bu nesne etrafında dönecektir. 

Şimdiki örneğimizde Satış Faturaları nesnesinden başlayarak raporumuzu oluşturmaya başlayacağız. 

Kayıt listesi ekranındayken, alt kısımdan raporlar sekmesine geçiyoruz ve "Yeni Rapor/Liste" tuşuna tıklıyoruz ve yapılmaya hazır bir boş rapor alanı karşımıza geliyor.

Not: Biz Sihirbaz Kullanarak Rapor Hazırlamak  dokümanımızda hazırladığımız raporumuz üzerinden devam edeceğiz.

Değişken Tanımlamak
Orkestra içerisinde bulunan hazır alanları ( $F{xxx} şeklinde olan alanlar) gerektiğinde Değişken ($V{xxx}) olarak kullanabiliriz). Biz bu örnekte [ Şekil 1 ] De görünen $F{netTotal} alanını değişkene çevireceğiz ve sonrasında toplamını alacağız.

Not: $F{netTotal} alanı faturaların tutarlarını gösteren alandır. Bu alanın toplamını aldığımızda, toplam satış faturaları tutarımızı bulacağız.

Ekranın sol tarafında bulunan Değişken tanımlarını buluyoruz ve yanındaki üç noktaya tıklıyoruz. (Bk. [ Şekil 2 ])

Değişken tanımlarındaki üç nokta simgesine tıkladığınızda karşınıza [ Şekil 3 ]'deki görüntü gelecek. Bu ekran bizim tüm kullanıcı değişkenlerimizin listelendiği, yenilerinin eklenebildiği veya eskilerinin güncellenebildiği alandır. Biz şu ana kadar bu raporda kullanıcı değişkeni tanımlamadığımız için şu an bu ekran boş görünüyor. Ekrandaki Yeni tuşuna basıyoruz. (Bk. [ Şekil 3 ])

Yeni tuşuna tıkladığımızda karşımıza bu görüntü geliyor (Bk. [ Şekil 4 ]).

Adı: Bu bölüm Türkçe karakter içermeyen sayı ve harfler içerebilir. Ayrıca "_" karakterini de kullanabilirsiniz.

Açıklama: Bu bölüm her türlü karakter ve harfi kullanmanıza izin vermektedir. Yapacağınız değişkenin ne iş yapacağını özet halde yazmak işe yarayacaktır.

Tipi: Açılır menüsünde birçok farklı tip bulundurmaktadır. Biz "Büyük ondalık sayı" seçeceğiz. Bunun sebebi fatura tutarları genelde ondalıklı sayılardır ve görüntülerken virgülden sonra en az 2 hane görünmelidir.

"Not: Ondalıklı sayı yerine tam sayı seçseydik, virgülden sonrasını görüntüleyemezdik."

Fonksiyon: Seçilen değişkenin yapacağı işlemi belirten açılır menüdür. Toplam yapmak istediğimiz için toplamı seçeceğiz. İçerisinde bulunan diğer özellikleri ilgili dokümanlarda bulabilirsiniz.

Yeniden hesaplama: Yeniden hesaplamayı bir örnek üzerinden anlatalım. Bir sayı, Grup Dipnotunda toplam alındığında, Veri Detay Bantı'ndaki kayıt sayısı kadar tekrarlanarak toplanır. Bazen bazı değişkenlerin Veri Detay Bantındaki sayı kadar değil sadece grup değiştiğinde toplanması gerekir. Bu durumda Yeniden Hesaplama seçenekleriyle verinin tekrar ne zaman hesaplanacağını belirleyebilirsiniz. Böylece gereksiz yere sayının kendini katlayarak artması önlenmiş olur.

Öndeğere Döndür: Özellikle gruplu raporlarda toplam alırken verinin belirli bir değere geri dönmesi için kullanılır. Örneğin Cari Hesap Hareketlerinden bakiyelerin toplanması gerekiyor.Grup Dipnotunda bakiyeler toplanır, yeni bir grup (cari hesap) başladığında bu değer başa döndürülerek tekrar toplam alınır.

Hesaplama Kodu: Hesaplama kodu alanında yazacağımız komutlar HER ZAMAN  return komutu ile başlar. return, kelime anlamı olarak "dönmek" demektir. Biz bu örnekte seçmiş olduğumuz $F{netTotal} alanını istediğimiz yeni değer olan "Büyük ondalık sayı" cinsinden toplamını istiyoruz. Buradaki dönmekten kasıt budur. Yazdığımız kod bittiğinde, ";" işareti ile Orkestraya döndürülecek verinin bu kadar olduğunu söylüyoruz ve kodumuz şu şekilde görünüyor.

Sonrasında Tamam seçeneğini tıklayarak Rapor değişkeni ekranını kapatıyoruz.

 Değişken kod ekranı kapandığında, karşımıza tekrar değişken tanımları ekranı geliyor. [ Şekil 5 ]'de görüldüğü gibi az önce boş olan Değişken listemize tanımladığımız değişkenimiz geldi. Bu ekranı da Tamam tuşuna basarak kapatıyoruz ve değişken tanımlama işlemimiz tamamlanıyor. Şimdi sıra oluşturduğumuz değişkeni kullanmaya geldi. 

Yapacağımız işlem Veri/Detay Bandında hesaplanan değerlerin toplamı olacağı için, Veri/Detay bandının işlemi bittikten sonra çalışacak bir banda ihtiyacımız vardı. Veri/Detay bandının hemen altında Sayfa Dipnotu var fakat daha önce bahsi geçtiği gibi Sayfa Dipnotu her sayfada çalışacak ve eğer toplam koymak için bu bandı seçersek her sayfa altında bir toplam gösterecekti. Biz tüm listenin toplamını istediğimiz için en son çalışacak olan Rapor dipnotu Bandını toplam koymak için seçiyoruz.

(Bk. [ Şekil 6 ])

Sürükle-bırak yöntemi ile Rapor Dipnotu bandına bir Metin atıyoruz ve üzerine tıklıyoruz. 

Rapor Dipnotuna koymuş olduğumuz Metin seçiliyken, ekranın sol tarafındaki Veri Bağlantısı bölümündeki üç nokta simgesine tıklıyoruz. (Bk. [ Şekil 7 ])

Karşımıza (Bk. [ Şekil 8 ]) de görüntülenen ekran geliyor. Tanımlamış olduğumuz değişkeni kullanmak için Değişken Bağlantısı kutucuğunu işaretliyoruz ve İleri tuşuna tıklıyoruz. 

Değişken listesinden seçim ekranında varsayılan olarak eklenmiş değişkenlerle birlikte bizim tanımladığımız değişken geliyor. İstersek varsayılan olarak tanımlanmış değişkenleri de raporumuzda kullanabiliriz. Değişkenlerin sağ taraflarında ne işe yaradıkları hakkında açıklama bulunmaktadır. Bizim tanımlamış olduğumu değişken netTotalToplam değişkeniydi, bu değişkeni seçerek Son tuşuna tıklıyoruz.

Not: Oluşturduğumuz değişken seçiliyken Son tuşu yerine İleri tuşuna Tıklarsak, gelecek olan ekranda, rapora basılacak sayıların nokta veya virgülle ayrılmasını, virgülden sonra kaç basamak gösterilmesini istediğimizi seçebiliriz.

[ Şekil 10 ] da görüldüğü üzere seçmiş olduğumuz değişken $V{netTotalToplam} adı ile Rapor Dipnotu bandımıza geldi. Şu anda raporumuzu ön izleme yaparak görüntüleyebiliriz. Raporu başlattığımızda görmeyi beklediğimiz görüntü, sistemde kayıtlı olan faturaların alt alta sıralanması ve en altta toplam olması şeklindedir. 

Hazırlamış olduğumuz raporumuz karşımıza geldi (Bk. [ Şekil 11 ]). Raporda görüldüğü üzere sistemde kayıtlı 5 fatura mevcut ve bunların tutarları en sağ kısımda yazıyor. En alta ise bu tutarların 321.290,66  olarak toplamı mevcut.